Thiền sư Hoàng Bá

Hoàng Bá Thiền-sư pháp danh Hy Vận, người tỉnh Phúc Kiến. Thủa nhỏ xuất gia tại núi Hoàng Bá thuộc Hồng Châu, trên trán có một bướu thịt giống hạt Châu, giọng nói nhu nhuần trong sáng, ý chí đạm bạc. Ngài là đệ tử nối Pháp của Tổ Bá Trượng và là thầy truyền Pháp của Tổ Lâm Tế. Ngài từng được Tổ Bá Trượng khen ngợi là một đệ tử xuất sắc, đại cơ đại dụng hơn cả thầy. 

Khi đi núi Thiên Thai, giữa đường gặp một vị Tăng, nói chuyện với nhau như quen biết đã lâu. Nhìn kỹ thấy ánh sáng con mắt Tăng ấy chói ngời. Cùng đi chung đến một con sông, nhằm lúc mực nước sông dâng cao nên phải chống Trượng dừng lại. Tăng ấy rủ Sư cùng qua sông.

Sư nói : Ông qua được thì tự qua.

Tăng ấy liền bước đi trên mặt sông giống như đi trên đất bằng, rồi quay đầu lại kêu Sư : Qua đây ! Qua đây !

Sư hét rằng : Ông tự liễu (chỉ tự độ mình) này ! Nếu tôi biết trước sẽ chặt chân ông.

Tăng ấy lại tán thán rằng : Thực là Pháp-khí Đại-thừa, ta chẳng thể so bằng.

Nói xong liền biến mất.

*

Sư đến Kinh-đô Lạc Dương khất thực từng nhà. Có một bà lão ra cổng nói : Cho bao nhiêu cũng không thấy đủ !

Sư nói : Cụ chưa bố thí sao lại trách tôi như thế ?

Bà lão cười rồi đóng cổng lại. Sư ngạc nhiên, xin được nói chuyện với bà lão. Lời bà lão cũng như phát thuốc đúng bệnh của Sư.

Lát sau từ giã, bà lão bảo rằng : Nên đi xứ Nam Xương tham bái Mã Tổ.

Sư đến Nam Xương thì Mã Tổ đã thị tịch, liền chuyển sang Thạch Mông bái tháp Mã Tổ. Khi ấy Bá Trượng Thiền-sư đang ở nhà lá bên cạnh Tháp, Sư bèn tham bái Bá Trượng.

Trượng nói : Đường đường nguy nga từ phương nào đến ?

- Đường đường nguy nga từ Lãnh Nam đến.

Trượng hỏi : Đường đường nguy nga muốn làm việc gì ?

- Đường đường nguy nga chẳng vì việc khác.

Rồi lễ bái.

Sư hỏi : Tông-thừa từ xưa chỉ thị như thế nào ?

Trượng im lặng giây lâu.

Sư nói : Chẳng nên bảo người đời sau dứt tuyệt đi.

Trượng nói : Tưởng ngươi là một con người.

Rồi bỏ đi về phòng.

Sư theo sau đi vào phòng nói : Ông ta đặc biệt đến đây.

Trượng nói : Nếu vậy thì sau này không được cô phụ ta.

Một hôm, Bá Trượng nhắc lại cái Công-án tái tham Mã Tổ bị hét (1), Sư ngay đó lãnh ngộ.

Khi Hoàng Bá vừa nghe kể lại đến đây liền le lưỡi bất giác đại ngộ.
 

(1) Công-án Bá Trượng tái tham Mã Tổ bị hét :

Một hôm Bá Trượng đang đứng bên cạnh Mã Tổ, Tổ nhìn phất trần nơi góc thiền-sàng.

Trượng nói : Tức dụng này, lìa dụng này.

Tổ nói : Ngươi về sau sẽ mở miệng dạy người như thế nào ?

Trượng lấy phất trần dựng đứng.

Tổ nói : Tức dụng này, lìa dụng này.

Trượng treo phất trần lại chỗ cũ. Tổ bỗng oai hùng hét một tiếng lớn, khiến cho Bá Trượng điếc tai ba ngày.

Sau khi viên tịch, Ngài được vua Đường Tuyên Tông sắc phong hiệu là Đoạn Tế Thiền-sư. Chính vị Vua này thủa nhỏ đi tu làm Sa-di, đã từng bị Ngài bạt tai để phá cái tâm chấp 'không cần lễ Phật'. Cũng như đệ tử Ngài là Tổ Lâm Tế thì lại phá cái tâm chấp 'nhất định phải lễ Phật' của một vị Viện-chủ, vì Phật-pháp là pháp Bất-nhị, không được chấp vào một bên. Chấp vào một bên là còn ở trong vòng tương đối (biên kiến). Lời dạy bảo của Ngài rất có giá trị đối với người tham-thiền.

Ngữ-lục của Ngài đã được một vị Sư người Anh dịch ra tiếng Anh và xuất bản năm 1975, được thầy Thich Duy Lực dịch sang Việt ngữ với tựa đề "Truyền Tâm Pháp Yếu" mời các bạn tìm đọc. 
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây